Xustificación académica, científica e profesional

A avogacía como profesión regulada, o título profesional de avogado e o interese profesional, académico, científico e rexional da titulación proposta.

A Titulación proposta concrétase nun Mestrado de orientación profesional no marco da profesión regulada de avogado. Responde á normativa aprobada no noso país á vista do Dereito Comparado e alcanza un indiscutible e especial interese profesional, académico, científico para a Universidade de Vigo e para a Comunidade Autónoma de Galicia.

Na experiencia do Dereito comparado observouse que a actuación ante os tribunais de xustiza e as demais actividades de asistencia xurídica requiren a acreditación previa dunha capacitación profesional que vai máis aló da obtención dunha titulación universitaria. Iso xustificou a regulación dun título profesional complementario ao título universitario en Dereito: o título profesional de avogado, esixible para prestar asistencia xurídica utilizando a denominación de avogado. Na Unión Europea, na maioría dos países para poder exercer a profesión de avogado esíxese un período de formación despois de obter o título de licenciado/Graduado en Dereito ou equivalente e, con esta fundamentación, ditáronse no noso ordenamento diversas normas nesta liña de actuación.

A profesión de avogado foi tradicionalmente recoñecida no noso ordenamento xurídico como profesión regulada. Actualmente, o anexo VIII do Real Decreto 1837/2008, do 8 de novembro, trasponiendo diversas Directivas comunitarias, contempla na actualidade a profesión de avogado dentro da relación de profesións e actividades reguladas no noso país, a efectos a efectos da aplicación do sistema de recoñecemento de cualificacións regulado neste Real Decreto. É unha norma que substituíu ao anterior Real Decreto 1665/1991, do 25 de outubro, polo que se regulaba o sistema xeral de recoñecemento dos títulos de ensino superior dos Estados membros da Unión Europea e outro(s) Estado(s) partes, no Acordo sobre o Espazo Económico Europeo, subscrito o 2 de maio de 1992, e ratificado por España o 26 de novembro de 1993, onde xa se recoñecía a profesión de avogado como profesión regulada no noso país.

Con estas bases, no noso país, a Lei 34/2006, do 30 de outubro, sobre o acceso ás profesións de avogado e procurador dos Tribunais tivo por obxecto regular as condicións de obtención do título profesional de avogado e o título profesional de procurador dos tribunais, como colaboradores no exercicio do dereito fundamental á tutela xudicial efectiva, co fin de garantir o acceso dos cidadáns a un asesoramento, defensa xurídica e representación técnica de calidade.

Esta Lei, que entrou en vigor no mes de outubro de 2011, establece a necesaria obtención do título profesional de avogado para o desempeño da asistencia letrada naqueles procesos xudiciais e extraxudiciais nos que a normativa vixente impoña ou faculte a intervención de avogado, e, en todo caso, para prestar asistencia letrada ou asesoramento en Dereito utilizando a denominación de avogado.

A acreditación da aptitude profesional, que supón unha determinada capacitación faise depender, no art. 2 do RD 775/2011, do 3 de xuño, polo que se aproba o Regulamento da Lei 34/2006 sobre o acceso ás profesións de Avogado e Procurador dos tribunais, da concorrencia das seguintes circunstancias:

  1. Estar en posesión do título de Licenciado en Dereito, Graduado en Dereito ou doutro título universitario de Grao equivalente que reúna os requisitos establecidos no artigo 3 deste regulamento.
  2. Acreditar a superación dalgún dos cursos de formación comprensivos do conxunto de competencias necesarias para o exercicio das devanditas profesións nos termos previstos neste regulamento.
  3. Desenvolver un período formativo de prácticas en institucións, entidades ou despachos, relacionados co exercicio desas profesións.
  4. Superar a proba de avaliación final acreditativa da respectiva capacitación profesional.

A formación especializada necesaria para poder acceder ás avaliacións conducentes á obtención destes títulos é unha formación regrada e de carácter oficial que se adquirirá a través da realización de cursos de formación acreditados conxuntamente polo Ministerio de Xustiza e o Ministerio de Educación e Ciencia a través do procedemento que regulamentariamente se estableza.

Neste sentido, a Lei 34/2006 e a súa normativa de desenvolvemento, permiten, entre outras alternativas, que os cursos de formación impártanse en universidades públicas ou privadas no marco dos ensinos conducentes á obtención dun título oficial de Mestrado universitario. A presente proposta derívase desta habilitación normativa. En particular, axústase á modalidade c) do punto 1 do artigo 4 do RD 775/2011, do 3 de xuño, polo que se aproba o Regulamento da Lei 34/2006 sobre o acceso ás profesións de Avogado e Procurador dos tribunais, que ampara, en orde á adquisición da formación especializada necesaria, a formación impartida conxuntamente polas universidades públicas ou privadas e as escolas de práctica xurídica homologadas polo Consello Xeral da Avogacía.

Esta proposta de Mestrado alcanza todo o interese profesional posto que para as Facultades e os colexios de avogados que o propoñen, a realización conxunta desta oferta formativa resulta necesaria, indeclinable e forma parte da súa responsabilidade social como entidades que teñen entre os seus obxectivos e misións a formación e a capacitación profesional de quen pretende exercer a Avogacía.

Este Mestrado non dá acceso directo á obtención do título profesional de avogado, pois desde a entrada en vigor da Lei de Acceso esíxese superar unha proba de avaliación final acreditativa da respectiva capacitación profesional. Con todo, o título que se propón dá cumprimento aos requisitos de formación establecidos tanto na Lei de Acceso como no seu Regulamento de desenvolvemento, polo que teñen un eminente interese profesional.

 

Tendo en conta a ampla demanda en estudos de Dereito, este Mestrado Universitario en Avogacía permite dar continuidade aos estudantes egresados do Grao en Dereito. Neste sentido, a titulación proposta axustada aos requirimentos legais e regulamentarios apuntados, resulta non só imprescindible desde o punto de vista xa apuntado da nosa responsabilidade social como universidades públicas, senón absolutamente necesaria para alcanzar unha oferta de posgrao completa e dotada de coherencia. Así, a oferta académica na área dos estudos xurídicos non podería cualificarse de axeitada se, xunto cos estudos xerais propios do Grao en Dereito, orientados á formación profesional dos futuros xuristas en todos os ámbitos de actuación, non existe unha oferta de estudos de posgrao dirixida á especialización e a formación profesional específica.

 

Polo demais, a pesar do seu marcado carácter profesional, tampouco pode desdeñarse o interese científico que presenta o Mestrado por unha serie de factores como a colaboración entre profesionais da avogacía e o profesorado universitario, que pode dar lugar á apertura de novas liñas de colaboración e investigación, sen prexuízo de que os egresados do Mestrado poidan ou deban complementar a súa formación mediante a realización no futuro de determinados complementos de formación en metodoloxía investigadora.

 

A proposta deste título alcanza unha xustificación adicional en Galicia e na Universidade de Vigo. A existencia da Titulación de Graduado en Dereito, en conexión cos novos requisitos normativos esixidos para o exercicio da profesión de avogado fan necesaria esta oferta formativa na nosa institución. Os futuros titulados en Dereito manifestan unha demanda desta formación no sur de Galicia para poder acceder ao exercicio profesional da avogacía. Con este Mestrado daráselles a formación necesaria para adquirir as competencias profesionais deseñadas normativamente. Serviralles claramente como orientación laboral e práctica na medida en que se encamiña ao exercicio da profesión regulada de avogado.

 

Finalmente, convén destacar que para o título (a impartición da parte formativa e o desenvolvemento das prácticas) cóntase co apoio dos Colexios de Avogados de Vigo, Ourense e Pontevedra o que tamén outorga un plus de xustificación, calidade e prestixio na oferta formativa aos nosos egresados en Dereito. Desta maneira, cúmprense e respectan as condicións mínimas esixidas para a implantación de calquera Mestrado universitario na nosa Comunidade Autónoma, conforme ao establecido no artigo 5.2 do Decreto 222/2011, do 2 de decembro, polo que se regulan os ensinos universitarios oficiais no ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia.

 

Adecuación da proposta ás normas reguladoras do exercicio profesional de avogado.

O título proposto axústase a todas as normas reguladoras do exercicio da Avogacía establecidas na Lei 34/2006, do 30 de outubro e o seu regulamento de desenvolvemento (Real Decreto 775/2011, do 3 de xuño, polo que se aproba o Regulamento da Lei 34/2006, do 30 de outubro, sobre o acceso ás profesións de Avogado e Procurador dos Tribunais).

Polo que se refire ao título e Plan de estudos, a Lei 34/2006 regula que a duración dos cursos formativos, será de 60 créditos, máis os créditos necesarios para a realización das prácticas externas. Para estas prácticas indícase que deberán constituír a metade do contido formativo dos cursos.

O Real Decreto 775/2011 establece que as prácticas supoñerán 30 créditos ECTS e o programa de prácticas terá, entre outros, os seguintes obxectivos:

  • Enfrontarse a problemas deontolóxicos profesionais.
  • Familiarizarse co funcionamento e a problemática de institucións relacionadas co exercicio das profesións de avogado e procurador.
  • Coñecer a actividade doutros operadores xurídicos, así como de profesionais relacionados co exercicio da súa profesión.
  • Recibir información actualizada sobre o desenvolvemento da carreira profesional e as posibles liñas de actividade, así como acerca dos instrumentos para a súa xestión.
  • En xeral, desenvolver as competencias e habilidades necesarias para o exercicio das profesións de avogado e procurador dos tribunais.

Ademais esta norma regulamentaria esixe que, no procedemento de acreditación, a institución que imparta o curso de formación faga constar o contido xenérico das prácticas, os lugares onde se desenvolven, a duración das mesmas, os resultados esperables, as persoas, institucións ou entidades que participan nelas, a existencia ou non dun procedemento de avaliación do resultado, o número de alumnos por titor ou os procedementos de reclamación ou substitución de titores. Cando a entidade que imparta o curso de formación sexa unha universidade deberase concretar, ademais, o colexio profesional co que celebrase un convenio para o cumprimento do programa de prácticas.

Conforme a todo iso, o título Universitario proposto ten un total de 90 créditos nos que se integran toda a formación teórica e práctica que o estudante debe adquirir. Dentro deles, os ensinos conclúen coa elaboración e defensa pública dun traballo de fin de Mestrado que terá 6 créditos.

O Real Decreto 775/2011 delimita as competencias profesionais que deben ser adquiridas a través dos cursos de formación para o acceso á profesión de avogado. Todas estas competencias acolléronse como competencias específicas nesta proposta e especialmente tidas en conta á hora de deseñar os contidos e materias do título.

Polo que se refire ao profesorado, de acordo con este Regulamento, o persoal docente proposto para o mestrado respecta unha composición equilibrada entre avogados e mestres universitarios, de forma que en conxunto cada un destes colectivos non supere o sesenta por certo nin sexa inferior ao corenta por cento. No persoal académico inclúese Profesorado Universitario Doutor con vínculo funcionarial ou contractual indefinido, porque o Regulamento da Lei de Acceso esixe ter relación contractual estable. O Profesorado Externo, que se achegará desde os colexios profesionais, serán avogados exercentes polo menos desde fai tres anos.

 

Referentes externos á Universidade


No noso país ata os momentos actuais, e con anterioridade á entrada en vigor da Lei 34/2006 e a súa normativa de desenvolvemento, só se impartiu a formación necesaria para a capacitación profesional en materia de avogacía a través dun Máster Oficial adaptado ao EEES en casos excepcionais como son os seguintes:

Do mesmo xeito, aínda que sen carácter de titulación oficial, no noso país impártense os seguintes títulos:

Por outra banda, as Escolas de Práctica Xurídica españolas imparten cursos de formación para o acceso á Avogacía

 

Descrición dos procedementos de consulta empregados

Na elaboración desta memoria foron consultados no ámbito interno da Universidade de Vigo:

  • Os membros do equipo decanal da Facultade de Ciencias Xurídicas e do Traballo e da Facultade de Dereito.
  • As Xuntas da Facultade de Ciencias Xurídicas e do Traballo e da Facultade de Dereito. Neste sentido, a declaración de interese do Master foi aprobada pola Xunta da Facultade de Ciencias Xurídicas e do Traballo o día 13 de xullo de 2011 e da Facultade de Dereito o día 19 de xullo de 2011.
  • O estudantado do Título de Grao en Dereito e a Licenciatura en Dereito.

Tivéronse en conta os informes favorables e as valoracións positivas emitidas por diferentes institucións xurídicas e económicas da provincia de Pontevedra, Ourense e da Comunidade Autónoma Galega. Neste sentido, podemos destacar o apoio e informe favorable mostrado desde as seguintes institucións:

  • Sala de Goberno do TSXG
  • Ilustres Colexios de Avogados de Vigo, Ourense e Pontevedra
  • Audiencia Provincial de Ourense
  • Escola de Práctica Xurídica “Concepción Arenal” de Vigo
  • Escola de Práctica Xurídica “José Pérez de Ávila” de Ourense
  • Escola de Práctica Xurídica “Teucro Iuris” de Pontevedra
  • Despacho Cuatrecasas, Gonçalves Pereira de Vigo
  • Despacho Deloitte de Vigo
  • Despacho Ernst & Young de Vigo
  • Despacho Garrigues de Vigo
  • ARL Avogados
  • AWM Avogados
  • Atrio Avogados
  • Despacho de D. Amando Prada Castrillo e D. Amando Prada Allo
  • Martínez Randulfe Avogados